De directe werking van de grondrechten van de Europese Unie

Directe werking op dreef en op drift Dit boek behandelt het leerstuk van de directe werking van de grondrechten van de Europese Unie. De rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (het Hof) neemt hierbij een centrale plaats in. In het boek is de stand van het recht (inclusief openstaande vragen) in kaart gebracht. Het bevat tevens een beschouwing van de legitimiteit van de rechtspraak van het Hof en wel met name in het licht van het beginsel van allocatie van bevoegdheden. Het boek bestaat uit twee hoofddelen. Een deel dat ziet op de directe werking van Uniegrondrechten in de relatie tussen particulieren en nationale overheden ('verticale directe werking') en een deel dat gaat over de directe werking van Uniegrondrechten in de relatie tussen particulieren onderling ('horizontale directe werking'). Er wordt uitgebreid ingegaan op artikel 51, lid 1, van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie dat bepalend is voor de vraag in welke situaties sprake is van de directe werking van Uniegrondrechten. De betekenis van deze bepaling wordt verhelderd door een inventarisatie van de verschillende artikel 51-situaties. Tevens is een analyse gemaakt van de nieuwe benadering van het Hof inzake de horizontale directe werking in de arresten Mangold en Kücükdeveci, waarbij onder meer toepassingsvereisten zijn geformuleerd. Het boek bevat tot slot een reeks van aanbevelingen die zich primair richten tot het Hof, maar die tevens kunnen dienen als leidraad voor de nationale rechters en procespartijen, alsmede voor de actoren in Hofzaken. Dit boek laat zien dat het contrast tussen de rechtspraak inzake de verticale directe werking en de horizontale directe werking van Uniegrondrechten groot is. Het leerstuk van de verticale directe werking van Uniegrondrechten is al en eind op stoom en is tot wasdom gekomen. Zowel het bestaan van verticale directe werking als de uitwerking ervan is gelegitimeerd. Het leerstuk van de horizontale directe werking staat daarentegen nog in de kinderschoenen. Er is slechts een handvol rechtspraak met veel losse eindjes. Bij de legitimiteit ervan kunnen bovendien kritische kanttekeningen worden geplaatst.